Pomnik Petrasa Cvirki przekazano do parku Grūtas
Pomnik Petrasa Cvirki stał w centrum Wilna – w parku jego imienia – przez ponad 60 lat. Po zdemontowaniu go 19 listopada 2021 roku tymczasowo był przechowywany na terytorium samorządowej spółki „Grinda”.
Możliwość demontażu pomnika pojawiła się latem 2021 roku, gdy rada ekspertów ds. dziedzictwa kulturowego wykreśliła pomnik P. Cvirki z Rejestru Zabytków Kultury, a kilka tygodni później Rada Samorządu m. Wilna podjęli rezolucję, w której wyrazili zgodę na usunięcie tego pomnika.
Stołeczni radni podjęli rezolucję jednogłośnie. Decyzja została podjęta w oparciu o wyjaśnienie Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy z roku 2019 stanowiące, że pisarz i działacz polityczny P. Cvirka w swojej działalności polityczno-społecznej aktywnie kolaborował ze strukturami okupacyjnych władz sowieckich, a jego kolaboracja miała duże i szkodliwe skutki dla państwa litewskiego i losów jego obywateli.
Początkowo zdemontowany pomnik na zasadzie prawa użyczenia planowano przekazać do Litewskiego Muzeum Narodowego, gdy jednak muzeum odmówiło przyjęcia, zwrócono się do mieszczącego się nieopodal Druskienik parku rzeźb sowieckich Grūtas, które zgodziło się przyjąć pomnik.
Twórczość literacka P. Cvirki (1909–1947) zapoczątkowała realizm socjalistyczny w litewskiej literaturze. Sam autor przystąpił do Komunistycznej Partii Litwy w 1940 roku i poparł aneksję Litwy do ZSRR. Po jego śmierci władze sowieckie wzniosły w Wilnie jego pomnik.
Pomnik P. Cvirki u zbiegu obecnych ulic Pylimo i Pamėnkalnio został ustawiony w 1959 roku. Jego autorzy to rzeźbiarz Juozas Mikėnas i architekt Vladislovas Mikučianis.
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1990 roku monument stał się przedmiotem wielu kontrowersji.
Na podstawie: bns.lt
