Spotkanie w Wilnie z okazji 30-lecia ZNAD WILII

„Znad Wilii” to czasopismo wileńskie, o zdecydowanym rodowodzie niepodległościowym, założone przed uzyskaniem niepodległości na Litwie. Od 1989 do 2000 roku był to dwutygodnik i przez pewien czas także tygodnik, od roku 2000 ukazuje się jako kwartalnik – w formacie książki, o objętości 160 stron.

Mottem czasopisma były mickiewiczowskie słowa: „Litwo, Ojczyzno moja”, zaś podstawowymi celami – wsparcie dążeń wolnościowych, jako wartości naczelnej – stąd inne motto w nadtytule periodyku: „Za naszą i waszą wolność”, jakie ukazywało się w trudnych dniach ugruntowania wolności. Zawsze usiłowaliśmy przyczynić się do dobrosąsiedztwa i współpracy pomiędzy Litwą i Polską. Innym „strategicznym” celem była i jest nadal praca na rzecz odrodzenia inteligencji i elit polskich na Litwie i na Wschodzie, na rzecz tworzenia współczesnej kroniki naszej obecności w regionie. Dlatego swą polskość „Znad Wilii” postrzega w kontekście dokonań Litwy, jak też przemian w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Tematyka czasopisma w znacznym stopniu jest międzyregionalna i dotyczy także Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Obwodu Kaliningradzkiego Rosji, losów Polaków z dawnych Kresów w innych krajach.

W kwartalniku stale analizowana jest problematyka polskiego i często wspólnego dziedzictwa kulturalnego, tożsamości narodowej, jak też najważniejsze zagadnienia z życia Polaków na Litwie i Wschodzie – promowane są ich sukcesy, formułowane priorytety ich działalności społeczno-kulturalnej. Niemało miejsca poświęcamy historii, kulturze, działaniom naukowym i twórczym, przekładom literackim, a szczególnie dokonaniom dnia dzisiejszego.

„Znad Wilii” bywa zwane swoistą „Kulturą” Wschodu, która tworzy zapis współczesnej polskiej obecności na dawnych obszarach Rzeczpospolitej Wielu Narodów, w duchu otwarcia się i współpracy.

Podstawową tematykę „Znad Wilii” wyznaczają słowa zawarte w podtytule czasopisma: Sąsiedzi: Wczoraj – Dzisiaj – Jutro – Polacy na Litwie – Litwini w Polsce – Współpraca – Nauka – Sztuka – Literatura.

Do stałych działów należy zaliczyć Mój Kąt Europy (aktualny felieton wstępny), Pogranicze Narodów i Kultur; Wschodnie Rodowody; Wileńskie Adresy, omawiane są aktualne w Polsce i na Litwie rocznice, np. na fali obchodów 100-lecia odrodzenia niepodległości – ostatnio problematyka z zakresu setnej rocznicy odrodzenia Uniwersytetu Wileńskiego i jego działalności w międzywojniu (USB). Stale zamieszczane są artykuły z historii innych placówek naukowych, placówek kulturalnych, dzieje poszczególnych ludzi i miejscowości.

Niesłabnącym zainteresowaniem od lat cieszy się Kawiarnia Literacka, mają tu miejsce debiuty młodych polskich twórców na Litwie, zamieszczane są recenzje nowości wydawniczych z regionu.

Podobnie ma swych wielu czytelników dział Litwa-Polska – Z Miesiąca na Miesiąc, zawierający kronikę wydarzeń w relacjach dwóch krajów, zebraną z różnych źródeł, z czego szczególnie korzystają naukowcy i studenci, eksperci w zakresie tematyki wschodniej.

Tradycyjnie i od lat mamy bogatą pocztę zwrotną od czytelników. To pozwala oceniać zainteresowania odbiorców, dopełniać drukowane artykuły, prowadzić dyskusje, pozyskiwać nowych autorów, w tym – co szczególnie cieszy – wśród młodego pokolenia.

Od lat w czasopiśmie trwa konkurs na publikacje pt. „Polacy Wielu Kultur”. Najlepsze z nich są drukowane nie tylko na łamach kwartalnika, lecz i w ukazują się w postaci oddzielnych książek w serii Biblioteka Znad Wilii.

Wokół czasopisma grupują się przedstawiciele inteligencji polskiej, Litwini znający język polski. Spis treści podawany jest także po litewsku i angielsku. Utwory literackie (wiersze) bywają również niekiedy drukowane po polsku i po litewsku. Redakcja organizuje konferencje, różnego typu spotkania, w tym od 26 lat Międzynarodowy Festiwal Poezji „Maj nad Wilią”, obecnie jako kilkudniowe przedsięwzięcie interdyscyplinarne, z udziałem wybitnych pisarzy i artystów nie tylko z Litwy i Polski, lecz i znakomitych gości z wielu krajów zagranicznych.

Przy redakcji działało Polskie Studio Dokumentalistyki Filmowej. Niektóre placówki, założone pod egidą ówczesnego dwutygodnika, działają dzisiaj jako znane i samodzielne podmioty. Jest to Radio Znad Wilii w Wilnie i Polska Galeria Artystyczna „Znad Wilii”, przez długie lata prowadząca swą działalność jako placówka przy redakcji czasopisma.

Kolportaż „Znad Wilii” odbywa się nie tylko na Litwie, lecz i w Polsce – kwartalnik nabyć można w niektórych kioskach „Ruchu”, w Księgarni XX Wieku Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20), w Księgarni Naukowej im. A. Prusa (Krakowskie Przedmieście 7) w Warszawie, jest obecny w Bibliotece Narodowej i w niektórych innych, większych bibliotekach polskich. Czasopismo jest obecne także poza granicami Litwy i Polski, a jego odbiorcami jest nie tylko grono czytelników polonijnych, lecz i kilka czołowych bibliotek, głównie naukowych i akademickich – w USA (w tym w Harward i Stanford), w Kanadzie, Wielkiej Brytanii czy Niemczech.

Redakcja usiłuje zacieśniać więzy Litwy z Polską, ponieważ właśnie tu znajdują się także kryteria oceny działalności społeczno-kulturalnej Polaków, współczesnych obywateli litewskich, czytelnicy w Polsce dzięki kwartalnikowi mają możliwość pozyskiwania informacji o Litwie, kraju sąsiednim i tak mocno związanym historycznie i kulturowo z Rzeczpospolitą.

Wiadomo, iż dystrybucję dzisiaj kształtują potentaci prasowi przy pomocy twardych mechanizmów rynkowych, księgarnie coraz częściej należą do poszczególnych wydawnictw i droga do czytelnika takich czasopism jak „Znad Wilii” jest coraz trudniejsza. Dlatego pewnym i skutecznym sposobem szybkiego pozyskiwania „Znad Wilii”  jest prenumerata. W tej kwestii prosimy zwracać się bezpośrednio pod wskazane kontakty.

Redaktorem naczelnym od numeru 1 w „Znad Wilii” – od 1989 roku jest Romuald Mieczkowski, również wydawca, tłumacz i pisarz, autor książek, członek Związku Pisarzy Litwy i Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

„Znad Wilii” – 1989-2000 – dwutygodnik i tygodnik,  od 2000 – kwartalnik, stron 160 z kolorowymi wklejkami, Wilno, Litwa, ISSN 1392-9712

Adres w Polsce:
Romuald Mieczkowski / Znad Wilii, ul. Zamkowa 13 lok. 1, 03-890 Warszawa
Tel. 48 508 764 030
e-mail: [email protected]   facebook/znadwilii.com    www.znadwilii.wilno.lt



Materiał opublikowany bez skrótów i redakcji