Zowieckie dziedzictwo Litwy w parku Grutas
Na Litwie, niedaleko miasteczka Druskienniki można spędzić niezwykłe popołudnie udając sie do parku Grutas. Na powierzchni 20 ha eksoponowane są pomniki i rzeźby z okresu komustycznego. Tak duży zbiór jest rzadkim zjawiskiem na świecie.
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości, w latach 1989-1991 wiele pomników o wymowie ideologicznej z okresu sowieckiego zostało zdemontowanych i - z braku ustalonych zasad przechowywania - leżało w magazynach i na podwórzach, najczęściej na terenie przedsiębiorstw komunalnych. W takich warunkach większość pomników uległa uszkodzeniom (jedne “ucierpiały” podczas demontowania, inne padły łupem handlarzy metalami itp.), a w przyszłości miały prawdopodobnie zostać całkowicie zniszczone, jak to się stało w sąsiednich republikach. Co do dalszego losu zdemontowanych pomników było wiele różnych zdań i propozycji. Zniszczyć? Zachować? W 1998 roku Ministerstwo Kultury ogłosiło konkurs na zorganizowanie ekspozycji zdemontowanych rzeźb pomnikowych z okresu sowieckiego. Zwycięzcą konkursu została spółka użyteczności publicznej “Hesonos klubas”, mająca siedzibę w miejscowości Grūtas pod Druskiennikami. Ważkim argumentem było to, że prezes spółki Viliumas Malinauskas zobowiązywał się do urządzenia ekspozycji bez wsparcia finansowego ze strony państwa, a za środki własne, uzyskane z dochodów prowadzonej przez jego rodzinę działalności gospodarczej - firmy zajmującej się przetwórstwem grzybów i owoców leśnych. W projekcie przedstawionym na konkurs akcentowano również znaczenie nowego obiektu turystycznego dla rozwoju gmin regionu Południowej Litwy. Prace związane z organizacją ekspozycji rozpoczęto na początku 1999 roku. Oficjalne otwarcie Parku Grūtas nastąpiło 1 kwietnia 2001 roku.
