Premiera filmu o Bronisławie Piłsudskim w LRT Plius
Litewska premiera filmu w reżyserii znanego polskiego dokumentalisty Waldemara Czechowskiego miała miejsce podczas wystawy „Bronisław Piłsudski. 1866–1918”, zorganizowanej pod koniec 2017 roku w Wilnie przez Instytut Polski, Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem oraz Litewskie Muzeum Sztuki. Na pierwszej tak obszernej wystawie poświęconej starszemu bratu marszałka Józefa Piłsudskiego zaprezentowano trzy bloki tematyczne: Kolekcja etnograficzna Bronisława Piłsudskiego w Muzeum Tatrzańskim, Wśród Ajnów oraz Zakopiańskie lata Bronisława Piłsudskiego (1906–1914). Wśród eksponatów znalazły się, m.in. oryginalny strój ajnuski, fotografie, dokumenty rękopiśmienne, nagrania, materiał filmowy – w tym dokumenty do tej pory niepublikowane. Widzowie mogli także zobaczyć niezwykły portret Bronisława, namalowany w 1912 roku w Zakopanem przez litewskiego malarza Adomasa Varnasa. Portret powstał w czasie, kiedy Bronisław Piłsudski przebywał w Zakopanem po powrocie z kilkunastoletniego zesłania na Sachalin. Wystawą o Bronisławie Piłsudskim Instytut Polski rozpoczął oficjalnie cykl wydarzeń poświęconych obchodom 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.
Bronisław Piłsudski urodził się 2 listopada 1866 roku we dworze w Zułowie, w powiecie święciańskim na Litwie. Był starszym bratem Józefa. Za udział w spisku mającym na celu zamach na cara Aleksandra III Bronisław Piłsudski skazany został przez władze rosyjskie w 1887 roku na karę śmierci, zamienioną później na 15 lat katorgi. Przebywając na zesłaniu na Sachalinie – wyspie na Oceanie Spokojnym zwanej Wyspą katorżników – zainteresował się kulturą rdzennej ludności. Jako naukowiec samouk badał życie, język, obyczaje, kulturę duchową i tradycje ginących plemion – Ajnów, Niwchów (Gilaków) i Oroków. Dzięki jego pracy można było stworzyć podstawę ważnych badań etnologicznych i językowych. Jego prace o charakterze kulturoznawczym oraz badania meteorologiczne cieszyły się takim uznaniem, że wkrótce zaczął otrzymywać coraz liczniejsze zlecenia z biura gubernatora Sachalina. Już jako wolny człowiek Bronisław Piłsudski postanowił się osiedlić w ajnuskiej osadzie o nazwie Ai w południowej części Sachalina, gdzie wziął ślub z krewną ajnuskiego wodza Kimury Bafunke o imieniu Shinhinchou. Owocem tego związku byli syn Sukezo i córka Kyou. Niewiele osób w Polsce ma świadomość, że potomkowie rodziny Piłsudskich, w tym stryjeczne wnuki marszałka Józefa Piłsudskiego, żyją do dzisiaj w Japonii. W Yokohamie mieszka wnuk Bronisława Piłsudskiego Kazuyasu Kimura, który ma trzy córki. Po powrocie z zesłania do Polski, przebywając z przerwami w Zakopanem (w latach 1906–1914), zaangażował się w prowadzenie badań nad folklorem Podtatrza. Dorobek naukowy Bronisława Piłsudskiego cenią naukowcy na całym świecie, organizowane były międzynarodowe sesje naukowe poświęcone jego dokonaniom. Na Sachalinie w Rosji i na Hokkaido w Japonii stanęły upamiętniające go pomniki, a w gmachu Biblioteki Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie wisi poświęcona mu tablica. Ma również symboliczną mogiłę na Starym Cmentarzu w Zakopanem. Jego grób znajduje się na cmentarzu Montmorency pod Paryżem. Został on niedawno odrestaurowany staraniami Instytutu Polonika, zajmującego się ochroną polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą.
Film Waldemara Czechowskiego realizowany był w Japonii, Polsce i na Litwie. Zawiera unikalne zdjęcia archiwalne z Rosji, Francji i Wielkiej Brytanii. Materiały filmowe pochodzą m.in. sprzed prawie stu lat i zostały zakupione z Royal Anthropological Institute w Londynie. Widzowie będą też mieli niepowtarzalną okazję usłyszeć archaiczne dźwięki zarejestrowane dzięki wałkom woskowym Edisona. Film powstał w koprodukcji z TVP i Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym. Polska premiera odbyła się 6 listopada 2017 roku w Warszawie.
Film emitowany będzie z litewskimi napisami.
Premiera filmu o Bronisławie Piłsudskim w LRT Plius
Litewska telewizja LRT Plius HD
12 listopada2018 r., godz. 19:15
