Spektakl „Dom na granicy”

Spektakl „Dom na granicy” w wykonaniu Polskiego Teatru „Studio” w Wilnie powstał w 2009 r. Wtedy był grany przez 3 lata i został pokazany w kilku festiwalach, a głównym jego osiągnięciem był udział w Festiwalu R@PORT 2012, gdzie obejrzał go sam Sławomir Mrożek, z którym odbyła się dyskusja na temat jego sztuki i myśli głównej tego spektaklu, co zresztą było inspiracją, by jeszcze bardziej wgłębić się w ten utwór.

12 listopada 2022 r. odbyła się premiera na antenie TVP Wilno.

Po rosyjskiej agresji na Ukrainę teatr jeszcze raz uświadomił, jak głęboki jest utwór Mrożka oraz jak historia zatacza krąg wokół tytułowego domu. „Dom na granicy” jest uniwersalnym utworem. Niestety, dzień dzisiejszy jest prawie dokładnym odzwierciedleniem historii sprzed 80 lat, kiedy dwóch tyranów dzieliło Europę. Dzisiaj na Ukrainie mamy powtórkę z historii. Myślenie w sposób wyłącznie konsumpcyjny i pozytywny sprawia, że ludzie wkładają różowe okulary i żyją tylko dla własnej przyjemności, nie widząc prawdziwego zagrożenia, problemów i realiów. Milczenie wobec zła jest faktycznym przyzwoleniem na nie, a człowiek nie powinien tak czynić, ze złem się walczy. To właśnie pokazuje teatr, mówiąc o tym wprost ze sceny czy ekranu. Człowiek zawsze ma wpływ na to, co się dzieje wokół niego. Musimy znać historię swojego narodu i państwa, często ją analizować, by w przyszłości nie popełniać błędów lub unikać ich w takiej ilości. Poza tym teatr zawsze był i pozostaje zwierciadłem, często krzywym, ale pokazującym dzisiejsze problemy.

Można też powiedzieć, że myśli Sławomira Mrożka zostały ubrane w szaty pasujące do dzisiejszych wydarzeń. Do tego bardzo się przyczyniła Julia Ciurupa – autorka scenografii, studiująca na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jej propozycja nadała temu spektaklowi bardzo ponurych, a zarazem absurdalnych kolorów, metaforycznych zdarzeń i poczucia, że tytułowy dom jest zbudowany z papieru, czyli łatwopalny, tymczasowy, a może nawet kruchy… jak cały nasz realny świat.