Warto wiedzieć: Metoda 18 struktur wyrazowych
Monika Zaremba, 29 listopada 2012, 10:46
Okładka książki "Metoda 18 struktur wyrazowych w pracy z dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu", fot. sklep.wsip.pl
Metoda 18 struktur wyrazowych, opracowana przez Ewę Kujawę i Marię Kurzynę, przeznaczona jest do pracy z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu o charakterze dyslektycznym, dysortograficznym lub dysgraficznym. Metoda sprawdza się na dowolnym etapie zaawansowania dziecka w opanowaniu tych technik i niezależnie od rodzaju zaburzeń funkcji percepcyjno–motorycznych, leżących u ich podłoża. Celem metody jest nauczenie automatycznego nazywania kształtów fonogramów (kombinacji liter) oraz rozwijanie zdolności umieszczania ich w słowie w odpowiedniej kolejności, dlatego opiera się na analizie sylabowo-głoskowej wyrazów w powiązaniu z ich budową literową, a nie uwzględnia struktury gramatycznej i słowotwórczej.
Metoda 18 struktur wyrazowych przeznaczona jest zarówno do wyrównywania deficytów u dzieci, które w ogóle nie czytają, jak i dla tych, które opanowały sztukę pisania i czytania w stopniu niezadowalającym. Są to dzieci, które bardzo wolno głoskują, zamieniają, opuszczają lub dodają litery, a także zniekształcają całe wyrazy i zdania.
Opis metody
Metoda 18 struktur wyrazowych uczy dziecko posługiwania się sylabą jako cząstką wyrazu, a litera lub głoska rozpatrywana jest jako jej element. Autorki metody oznaczyły poszczególne cząstki kolorami. Kolor czerwony przypisały samogłoskom, czarny spółgłoskom, a zielony sylabom. Zaznaczanie zielonym kolorem co drugiej sylaby w wyrazie powoduje, że obraz całego słowa staje się dla dziecka bardziej przejrzysty. Kolor wyróżnia pewną całość, którą należy przeczytać, zapamiętać i napisać.
Wyróżniono 18 struktur wyrazowych. W kolejnych zeszytach ćwiczeń wprowadza się wyrazy o różnorodnej, stopniowo coraz trudniejszej, ale jednakowej na danym etapie, strukturze sylabowej. Pracę rozpoczyna się od wyrazów dwusylabowych otwartych (np. bu-ty), poprzez wyrazy jednosylabowe zamknięte (np. sok), dwusylabowe otwarte i zamknięte o coraz większej liczbie głosek (np. chał-wa, czwar-tek), aż po jednosylabowe z czterema głoskami (np. sklep, wrzask). Ostatnia struktura zawiera wyrazy składające się z różnej liczby sylab, o zróżnicowanej, niejednolitej budowie (np. kształt, chlo-ro-form).
Dobór materiału zawartego w każdej strukturze jest ściśle podporządkowany zasadzie stopniowania trudności. Kolejne części metody zawierają podobne zestawy ćwiczeń. Ułożone są w ustalonej kolejności i szczegółowo opracowane dla danego typu wyrazów. Zaletą metody jest możliwość rozpoczęcia pracy od dowolnej struktury. Daje to szansę jej wykorzystania przez dzieci bedące na różnych etapach nauki czytania i pisania. Co ważne, wprowadza jednocześnie litery pisane i drukowane.
Zestaw ćwiczeń stosowanych w metodzie
- graficzny schemat struktury sylabowo-literowej omawianych słów
- tzw. suwaki (zestawy wyrazów o jednolitym typie budowy, mające pewną część wspólną)
- tzw. wprawki (zestawy wyrazów jednolitych pod względem budowy, ułożone z zachowaniem rytmu i rymu)
- wyrazy graficzne lub brzmieniowo podobne do różnicowania słuchowego i wzrokowego
- nowe słowa tworzone z wybranych liter, głosek lub sylab wyrazów przedstawionych na obrazkach
- łańcuchy literowo-wyrazowe lub sylabowo-wyrazowe
- ćwiczenia "Co się kryje w tym wyrazie?" (w wersji słuchowej i wzrokowej); rozsypanki wyrazowo-zdaniowe
- zagadki
- ćwiczenia czytania zdań złożonych z wyrazów o omówionej strukturze, przedstawione na drukowanym materiale literowym
- pisanie takich zdań z pamięci
- pisanie tego typu zdań ze słuchu - w wersji sylabowej i całościowo
Przydatne linki
Zestaw 9 zeszytów ćwiczeń do Metody 18 struktur
Artykuł opisujący ćwiczenia stosowane w Metodzie 18 struktur wyrazowych
"Zaburzenia percepcji słuchowej i program terapii dziecka z zaburzeniami słuchu fonematycznego", M. Malinowska
