Warto wiedzieć: Terapia śmiechem

Śmiechoterapia (geloterapia) jest dziedziną stosunkowo młodą. Jej terapeutyczne właściwości dostrzegł jako pierwszy i zastosował w latach 60. amerykański lekarz, performer i aktywista Hunter Campbell "Patch Adams". W przebraniu klauna, koniecznie z czerwonym nosem (!) chodził po szpitalach i rozbawiał pacjentów, głęboko wierząc, że wpłynie to pozytywnie na ich samopoczucie i proces zdrowienia. Swoją postawą przekonywał, że zadaniem lekarza nie jest jedynie leczyć ciało pacjenta, ale również duszę.

W Polsce ideę "Patcha Adamsa" od 1999 r. realizuje Fundacja "Dr Clown". Wolontariusze w kolorowych strojach odwiedzają dzieci w szpitalach, placówkach specjalnych, domach opieki społecznej i starają się sprawić, żeby mali pacjenci chociaż na chwilę zapomnieli o swoich problemach. "Doktorzy klauni" w swoich działaniach łączą wiedzę psychologiczną i pedagogiczną z umiejętnościami artystycznymi. Wielką niewiadomą jest, w jakim nastroju będą dzieci, czy będą miały ochotę na kontakt z wolontariuszami, czy bardziej do nich przemówi kuglarstwo czy może iluzja. Wyznacznikiem sukcesu w terapii śmiechem nie jest radosny śmiech dziecka. Czasami będzie to szeroki uśmiech, czasami nieśmiałe wychylenie się zza pleców rodzica. I to właśnie rodzice potwierdzają skuteczność śmiechoterapii. Efekt wizyty "doktorów klaunów" utrzymuje się przez długi czas. Dzieci przeżywają te odwiedziny, wymieniają się wrażeniami i dzięki temu fakt, że są w szpitalu, schodzi na drugi plan.


Strój klauna, w który ubrani są wolontariusze, ułatwia nawiązanie kontaktu emocjonalnego z pacjentem. Dzięki niemu wyzwala się pozytywne myślenie i zwiększa się wiara we własne siły. Dziecko, które "wyczarowało" chusteczkę z worka, zaczyna wierzyć, że zdoła pokonać chorobę. Również rodzice doświadczają pozytywnych efektów terapii śmiechem, patrząc na uśmiech swojego dziecka. Bo śmiechoterapia, oprócz oddziaływania na zdrowie fizyczne, ma też wpływ na psychikę: rozładowuje stres i napięcie spowodowane chorobą i pobytem w szpitalu.

Dla spopularyzowania idee terapii śmiechem wśród lekarzy, terapeutów, pedagogów oraz pacjentów i ich rodzin powstała książka "Doktor klaun! Terapia śmiechem, wolontariat, edukacja międzykulturowa". Autorem książki jest wieloletni wolontariusz Fundacji "Dr Clown", wykładowca, doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, Przemysław Grzybowski. W tej, napisanej przystępnym dla każdego językiem, książce znaleźć można podstawy teoretyczne, historię, liczne przykłady zastosowań terapii śmiechem oraz charakterystykę działań "doktorów klaunów" w różnych krajach. Książka zawiera też obszerny poradnik metodyczny (m.in. zestawy gier i zabaw), przewodniki bibliograficzne, filmowe i internetowe odsyłające do kilku tysięcy źródeł. Ta część książki, mimo że skierowana do wolontariuszy, będzie miała dużo większe grono odbiorców: nauczycieli, pedagogów, rodziców, w zasadzie wszystkich tych, którym zależy, by ich podopieczni poczuli się lepiej. Do książki dołączona jest płyta z filmami o życiu codziennym "doktorów klaunów", ich pracy zawodowej i o tym, co z tą pracą jest związane - ze śmiechem ludzi w każdym wieku. Filmy pokazują zaangażowanie wolontariuszy i niesamowite efekty ich pracy nie tylko z dziećmi, ale i z dorosłymi, np. w domu spokojnej starości.  

"Śmiech to zdrowie" - poprawia nastój, rozluźnia, pomaga zapomnieć o smutkach. Czy uleczy z poważnej choroby? Sam zapewne nie, ale zwiększa szanse, daje nadzieję i siłę do walki. Dlatego śmiejmy się! Codziennie!

Przydatne linki
Strona Fundacji "Dr Clown"
"Doktor klaun! Terapia śmiechem, wolontariat, edukacaj międzykulturowa", Przemysław Paweł Grzybowski, Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012
Gelotologia na wikipedia.org