Wystawa „Konstytucja 3 maja – pierwsza w Europie nowoczesna konstytucja przyjęta w sposób demokratyczny”
Wystawa przygotowana przez Archiwum Główne Akt Dawnych w związku z otrzymaniem przez Konstytucję 3 maja Znaku Dziedzictwa Europejskiego pokazuje szeroki kontekst powstawania Konstytucji, omawia zmiany wprowadzone w ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jej skutki dla ówczesnej sytuacji Polski i Europy.
Konstytucja 3 maja, właśc. Ustawa Rządowa – uchwalona przez Sejm Czteroletni 3 maja 1791 roku – regulowała ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją. Autorami Konstytucji byli król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj. Twórcy Konstytucji 3 maja określili ją jako „ostatnią wolę i testament gasnącej Ojczyzny”. Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa. Konstytucja formalnie zniosła liberum veto. W tym samym czasie przetłumaczono Konstytucję na język litewski.
Przygotowanie wystawy: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych – AGAD, Państwowe Litewskie Archiwum Historyczne, Instytut Polski w Wilnie.
Wystawa „Konstytucja 3 maja - pierwsza w Europie nowoczesna konstytucja przyjęta w sposób demokratyczny”
Pałac Balińskich w Jaszunach
Można zwiedzać do 31 maja 2021 r.
