"Wilno 1939" - premiera nowego filmu w wileńskim DKP

"Wilno 1939. Fatalny rozkaz" to najnowszy film Fundacji Lelewela (Warszawa) o sytuacji na Kresach II RP w obliczu agresji sowieckiej 17 września 1939 r. Przed kilkunastu laty powstał fabularyzowany film dokumentalny "Krew na bruku. Grodno 1939" o bohaterskiej obronie grodu nad Niemnem, w której uczestniczyli także żołnierze, wycofani z obrony Wilna. Dlaczego najbardziej zmilitaryzowane miasto II RP (największy garnizon Polski - w latach 1922-39 w Wilnie na stałe stacjonowało najwięcej jednostek Wojska Polskiego) 18 września 1939 r. stawiło tylko symboliczny opór pierwszym sowieckim czołgom i samochodom pancernym? Właśnie o tym, o okolicznościach, w jakich padł "fatalny" (a może zbawienny dla wilnian i naszego miasta?) rozkaz wycofania polskich żołnierzy na Litwę opowiada kolejny film Fundacji Lelewela. Ośrodek WILNOTEKA był inicjatorem tego projektu i - razem z Klubem Rekonstrukcji Historycznej "Garnizon Nowa Wilejka" - organizatorem zdjęć rekonstrukcyjnych na Wileńszczyźnie (niestety, ostatecznie tyko niewielka ich część pozostała w obecnej wersji filmu). Już we wrześniu, gdy będziemy obchodzić 85. rocznicę Kampanii Wrześniowej, w tym też symbolicznej obrony Wilna, film ten zostanie pokazany w Telewizji Polskiej - bez wsparcia finansowego TVP jego realizacja nie byłaby możliwa. Oczekiwania wobec nowej produkcji były zdecydowanie większe, jednak producentowi nie udało się zgromadzić planowanego budżetu. Dobrze, że powstała przynajmniej "kompromisowa" wersja, która przybliży Polakom na całym świecie ważny fragment historii polskiego Wilna. Projektu "Wilno 1939" nie zamykamy z nadzieją, że być może uda się go rozwinąć i uzupełnić do planowanej postaci. Kto wie, być może kiedyś uda się pokusić nawet o fabułę, na którą wilnianie z pewnością zasługują - kilka lat po premierze "Krwi na bruku" powstał przecież fabularny film "Orlęta. Grodno '39"... (WW)