Wilnoteka w TVN

Gdy usłyszałam, że przyjeżdżają zrobić kilkuminutowy materiał o stosunkach, tudzież o konflikcie, polsko-litewskim, nie pomyślałam dobrze zarówno o tych którzy wpadli na ten pomysł, ani też o tych którzy przyjechali go zrealizować. Nie wróżyłam też najlepiej powstającemu materiałowi. Widziałam już bowiem oczyma wyobraźni, obrazki uciemiężonych Polaków na Wileńszczyźnie oraz widzów przed telewizorami w Polsce, raz wzruszonych, bo "nasze Kresy, stracone...", raz zdenerwowanych i poirytowanych "naszych rodaków, Polaków tak szykanować", raz współczujących "biedni nasi Polacy na tej Litwie". Ale zanim zweryfikuję moje domysły, sięgnijmy do źródła:

http://www.tvn24.pl/-1,1708156,0,1,litwinow-niepokoja-proby-podzegania-d...

Subiektywny rozbiór materiału:

Mam omamy słuchowe, czy na początku słyszę "ELszyszki"...?

Gdyby Pan Redaktor wykazał się większą rzetelnością, pewnie dowiedziałby się, że poprzednia ustawa o mniejszościach narodowych, zezwalająca na używanie podwójnych, litewskich i polskich, nazw w miejscowościach zamieszkiwanych przez mniejszość polską, wygasła 1 stycznia 2010 roku, a nowa nie została przyjęta. Wiedząc to, pewnie nie powiedziałby: "Do tej pory nikt nie robił problemu z podwójnego nazewnictwa tutejszych ulic, o tyle, od ostatnich kilku tygodni o niczym innym się nie mówi".

Zastanawia mnie kim jest postać, od której pochodzi słynna tabliczka w Ejszyszkach. Litewski Vytautas, wersja polska o którą walczymy: Witautas, czyli kto? Czy to czasem nie Witold, Wielki Książe Litewski, syn Kiejstuta i Biruty, byłej kapłanki Praurimy z Połągi, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. Jeśli tak, to chciałabym zrozumieć dlaczego na tabliczce nie widniał Witold tylko Witautas.

Dalej, nie rozumiem zupełnie o czym mówi, mieszkanka Ejszyszek, Justyna. I nie dam się zbyć twierdzeniem, że nie jestem stąd, więc dlatego nie rozumiem.

Jeszcze tydzień temu grzmiałabym w odpowiedzi na taki dialog:
M.Osiecimski: "Show w Ejszyszkach to jednak tylko odprysk szerszego problemu jakim są ostatnio stosunki Polaków i Litwinów".
J.Narkiewicz: "Wykazują się bardzo dużą agresją tutaj na Litwie, w stosunku do mniejszości narodowych, a w szczególności do nas Polaków".
Niecały jednak tydzień temu coś się zmieniło, zwłaszcza w kwestii "agresji". Zostałam zdyskryminowana, obrażona i zbesztana. W sumie mój szok spowodowny zaistaniałą sytuacją nie pozwolił mi odpowiednio szybko zareagować. Popołudnie, siedzę na ławce na Dworcu Zachodnim w Warszawie, czytam książkę, opublikowaną w ten sposób, że po lewej stronie jest wersja litewska a po prawej polska. "Litwinka czy Polka?" - słyszę po litewsku od chłopaka, który przysiadł do mnie. Odpowiadam, że Polka. "To jak w końcu Litwinka czy Polka, zdecyduj się!" - nie wiedzieć czemu krzyczy na mnie, teraz już po polsku. Minę mam pewnie przedziwną, trwam w zadziwieniu. "Cholerni separatyści" - kończy wrzeszcząc prawie. I już wiem, że też jestem na tej wojnie, że nie można pozostać neutralnym obserwatorem. Z rodzimą i właściwą mi energią wrzeszczę tym razem ja na niego, piekną składanką kulturalnych, a jakże!, inwektyw.

Głos ludu na ulicach Wilna. Wypowiada się Leon, "Te Polacy tutaj, chcą wydzielić, pokazać to swoje ja, że my jesteśmy Polakami są właśnie nie lojalni, moim zdaniem, wobec Litwy". Widać, że Polacy na Litwie sami nie są zgodni i jednomyślni w postrzeganiu co i jak robić należy w imię podtrzymywania polskości i postrzegania konieczności walki czy też środków stosowanych dla obrony swej tożsamości. Wypowiedź Pana Romasa, przyrównująca m.in. sytuację i strukturę społeczności Szczecina i Solecznik jest tak absurdalna i oderwana od fundamentalnych praw mniejszości narodowych, zapisanych w prawie międzynardowym i stosowanych już dawno w cywilizacji europejskiej, że szkoda nawet komentować.

"Wśród Polaków z Wilnoteki DOMINUJE przekonanie, że takie (w materiale stwierdzenie występuje zaraz po wypowiedziach Pana Leona i Romasa, więc to pewnie do nich się odnosi) myślenie jest dowodem kompleksu kultury litewskiej a litewska tożsamość narodowa buduje się tutaj w dużej mierze w opozycji do Polski". Dobrze, że użyto słowa "dominuje", bo ja się z tym twierdzeniem nie zgadzam.

Obiema rękami podpisuję się pod stwierdzeniem dotyczącym Litwinów bawiących się na święcie Rossy: "W podwileńskich Kierniawach nie widzieliśmy zakompleksionych ludzi, lecz młodych i otwartych na świat, dumnych ze swej kultury". Z bólem stwierdzam, że moje prawie roczne obserwacje prowadzone tutaj pozwalają stwierdzić, że to młodzi Litwini są bardziej otwarci na świat, bardziej dumni zwe swej kultury i dużo rzadziej spotyka się objawy jakiegoś zakompleksienia. To byle jak prowadzona promocja Polski, to promocja Polski jaką pamiętamy sprzed lat, a Polska już się zmieniła i ona naprawdę może być atrakcyjna dla młodych ludzi.

Z materiału o dziwo, płynie wniosek: "Polak to chrześcijanin, świętuje Boże Ciało. Litwin poganin, obchodzo święto Jana". Bo przecież musi być opozycyjnie.

Na koniec komentarze pod materiałem na stronie tvn24: Aro pisze "a co mnie obchodzi Litwa, weźcie się wreszcie za Rydzyka obrażającego Polskę", lolek podobnie: "Mnie też to nieinteresuje. PIS rozpoczą to dziadostwo to niech się sam tym martwi. Kto wie czy toruński tatuś w tym rączek niemaczał". Wpisy zostały usunięto popołudniu. Pojawiły się nowe: Bachtiara "Litwini zachowują sie jakby to oni byli mocarstwem a polacy ich współ obywatele najwiekszym wrogiem.Czy Litwa jest demokratycznym krajem? Skoro narzuca swoim obywatelom jak maja mówić ,jak pisać swoje nazwiska/wreszcie zespołt muzyczne nawołują do spalenia wyrzynania wyganiania.Najlepsze ze o to wszystko obwiniaja POLSKE to trzeba mieć tupet.Mocarstwo Litwa no jest super." oraz ngt: "Właśnie, bo to przecież Polska mocarstwem jest!". Bo przecież Polacy w Macierzy się interesują...

Cały materiał ma wydźwięk lokalnego sporu, kłócących się o kawałek miedzy. Nie wyszło tragicznie, wyszło rozrywkowo. A problem jest. W odstępach czasu przynajmniej miesięcznych, kupowałam bilet na autobus do Warszawy, z tej samej firmy, u tej samej Pani. Sprawę najpierw załatwiałam po polsku, potem po rosyjsku i dzisiaj po angielsku. Zauważyłam różnicę. To tak jakbym najpierw odbierała darmowy obiad w stołówce czy paczę dla ubogich i wyglądała jak przepity żul, za przeproszeniem, potem jakbym robiła zakupy w warzywniaku, uprzejmie, ale bez nadmiernego zaangażowania, ja sprzedaję, ty kupujesz, i na końcu jakbym kupowała luksusowy samochód i dorzuciła jeszcze napiwek za dobrą obsługę. Spróbuję jeszcze załatwić sprawę po litewsku.

Czego potrzeba by rozwiązać problem? Dobre pytanie! Prócz zmian na pozomie władzy i polityki, potrzeba także zdrowego dystansu do samych siebie. Czegoś co my młodzi, chyba już mamy, niepopularnego, postrzegania siebie bardziej jako Ludzi, mniej jako Polaków. Tożsamość, samoświadomość i szczęście, o które tak naprawdę chyba w życiu chodzi, nie musi rodzić się i umierać pod sztandarem polskości.

Zapraszam na mój blog: http://lifeinvilnius.blogspot.com/